INCI kosmetyków

Kwas hialuronowy mega nawilżenie i wsparcie regeneracji

Opublikowano:

Myślę, że te substancję kojarzysz z wielu różnych zastosowań. Może słyszałaś(eś) o niej w kontekście zabiegów upiększających ciało (także i tych chirurgicznych) jak i zabiegów leczniczych?

Nazwa chemiczna kwasu hialuronowego: Sól Sodowa Kwasu Hialuronowego

Zwyczajowo zwany jest Hialuronianem Sodu, Hialuronianem.

INCI: Hyaluronic Acid , Sodium Hyaluronate

W tekście dla określenia kwasu hialuronowego stosuję skrót HA

Gdzie w naturze występuje kwas hialuronowy?

Ten organiczny związek chemiczny to polisacharyd (czyli wielocukier), występujący powszechnie we wszystkich organizmach i należący do związków mających identyczną budowę chemiczną u bakterii i u ssaków.

Glukozaminoglukany (grupa wielocukrów do których należy HA) razem z elastyną i kolagenem są elementami podstawowymi struktury takich tkanek jak kości i skóra. Glukozaminoglukany w połączeniu z białkami stanowią większą część macierzy pozakomórkowej.

Jaką postać ma ten nawilżający składnik używany powszechnie w farmacji, medycynie i kosmetologii?

Czysty kwas hialuronowy ma postać kryształowego proszku (szklistego). To dlatego też jego nazwa pochodzi od greckiego słowa hyalos – szkło.

Został wyizolowany ponad 70 lat temu.

Pierwsze wzmianki o wyizolowaniu HA datowane są na 1934 r. Miało to miejsce za sprawą Karla Meyera, który zdołał go wyodrębnić z ciała szklistego wołu (z oka). Potem zaczęto pozyskiwać HA z grzebieni kogucich...

Obecnie kwas hialuronowy otrzymywany jest z różnych szczepów bakterii, m.in.Streptococcus zooepidemicus, S. equi, Pasteurella multocida. Biotechnologia w służbie człowieka i jak widać także zwierząt... Choć kto wie co czują te biedne bakterie ;)

Ciekawostka:

1. W odróżnieniu od HA pozyskiwanego z tkanek zwierzęcych, ten otrzymywany na drodze procesów mikrobiologicznych nie niesie ryzyka zakażenia międzygatunkowego.

2. Ciekawym źródłem HA są rekombinowane szczepy S.thermophilus, które do jego produkcji nie wymagają obecności tlenu, a to ułatwia otrzymywanie i oczyszczanie kwasu.

3. Swoją sławę i dynamiczną karierę w branży kosmetycznej i w kosmetologii kwas hilauronowy rozpoczął gdy stwierdzono, że w miarę upływu lat jego zawartość w skórze maleje :)

Czysty kwas hialuronowy dobrze rozpuszcza i łączy się z wodą.

Rozpuszczony w wodzie tworzy żele – i w takiej formie najczęściej można HA zakupić w sklepach z półproduktami. Ale nie tylko, bo roztwory – zwykle 1,5 – 4% kwasu hialuronowego, sa dostępne także w sklepach z kosmetykami i drogeriach.

Roztwór kwasu hialuronowego (Aqua + Hialuronic Acid) ma żelową konsystencję

Jest uniwersalnym, łatwym do stosowania nośnikiem dla rożnych substancji aktywnych rozpuszczalnych w wodzie.

Taka postać HA znajduje szerokie zastosowanie w formulacjach kremów, toników, w mleczkach, lotionach w szerokim zakresie pH.

Sam roztwór ma zwykle ph pomiędzy 6-7,5 (dla 1% roztworu kwasu)

HA to substancja biozgodna - czyli nie wywołuje niekorzystnej reakcji po zastosowaniu, nie podrażnia, nie alergizuje, nie wywołuje zaczerwieniania czy pieczenia.

Charakteryzuje go także niska immunogenność, wynikająca z naturalnego pochodzenia.

Wykazuje duży potencjał wiązania się z cząsteczkami wody (hydrofilność), a przez to wpływa na poprawę nawodnienia tkanek. To skutkuje wzrostem napięcia i elastyczności tkanek.

Hialuronian ma wpływ na procesy różnicowania komórek uczestniczących w procesach zapalnych toczących się w tkance, powodując wyrzut odpowiednich cytokin oraz migracje komórek.

Jakie ogólne zastosowanie ma kwas hialuronowy?

Ma bardzo szerokie zastosowanie.

Znajduje się często w lekach stosowanych doustnie, na skórę, na błony śluzowe.

Jest cenionym składnikiem w medycynie - w urologii, ortopedii, ginekologii, okulistyce – w leczeniu miejscowym, a także chirurgicznym.

Jest bezpiecznym środkiem dla bardzo wrażliwych organów.

Używany powszechnie jako wypełniacz (medycyna estetyczna, kosmetologia), jako środek łagodzący stany zapalne oraz mechaniczne urazy stawów (wzmacnia chrząstki i struktury stawów, poprawia ich amortyzację).

Preparaty z kwasem hialuronowym mogą docenić także kobiety, zwłaszcza te borykające się z problemami hormonalnymi, kobiety po menopauzie. Terapia z zastosowaniem HA może okazać się bardzo pomocna dla poprawy komfortu życia i przywracania tkankom zewnętrznych narządów rodnych właściwej elastyczności i nawilżenia. Warto zapytać o leki z HA swojego ginekologa. Część preparatów dostępna jest też w aptekach bez recepty (do miejscowego oraz do wewnętrznego stosowania).

HA jest powszechnie stosowany w kosmetyce. Zarówno tej DIY jak i tej przemysłowej. Ceniony w farmacji i dermatologii.

Jego podstawową funkcją, jaką pełni w kosmetyku to humektant (czyli utrzymuje wilgotność kosmetyku). To także właśnie dzięki swojej hydrofilowej strukturze.

Ciekawostka:

1. W organizmie człowieka znajduje się około 15 gramów tej substancji. Występuje w macierzy zewnątrzkomórkowej, skórze, ciele szklistym oka, mazi stawowej, tkance mózgowej oraz w pępowinie. A u bakterii stanowi składnik ściany komórkowej.

2. Zarówno ten ludzki kwas hialuronowy, jak i ten bakteryjny mają praktycznie jednakową budowę. I dlatego można z powodzeniem stosować w terapiach preparaty zawierające kwas hialuronowy pozyskany z np. z hodowli Streptococcus, bez niepożądanej reakcji systemu odpornościowego.

Zalecane stężenie roztworu wodnego HA w kosmetykach

Wodny roztwór może być stosowany bezpośrednio na skórę (nawet do 95%, najlepiej jako podkład pod emolienty).

Przy bezpośrednim stosowaniu roztworu HA można jednak odczuwać pokrycie skóry filmem, dlatego warto stosować go w stężeniu do 20%.

Na rynku dostępne są różne roztwory kwasu hialuronowego.

Tak, jak wspominałam wyżej, różne pod względem zawartości procentowej samego kwasu, ale różniące się też rodzajem rozpuszczonego w wodzie kwasu (o tym więcej za chwilę).

Roztwory HA są konserwowane dla przedłużenia trwałości roztworu (np. mieszaniną Phenoxyethanolu, Ethylhexylglyceriny albo roślinnymi konserwantami typu Leuconostoc/Radish Root Ferment Filtrate).

Wielkość cząsteczki kwasu hialuronowego, a jej właściwości przenikania

Okazuje się, że nawet najmniejsza cząsteczka HA, o masie większej niż 100 kDa (0,1 MDa), nie przenika przez zdrową skórę.

Granicą przepuszczalności zdrowej skóry są cząsteczki o masie do 3 kDa!

Produkty kosmetyczne zawierają wiele rodzajów HA, między innymi:

  • HMW-HA (High Molecular Weight) – wielkocząsteczkowy o średniej masie cząsteczki 1090kDA
  • LMW-HA (Low Molecular Weight) – średniocząsteczkowy (zwany czasem małocząsteczkowym) – średnia masa cząsteczki 166kDA
  • SLMW-HA (Super Low Molecular Weight) – małocząsteczkowy, zwany czasem ultraniskocząsteczkowym. Średnia masa cząsteczki 20kDA.

Najczęściej w kosmetykach obecne są wielkocząsteczkowe i małocząsteczkowe (te średnie wielkością) kwasy, które nie przenikają w głębsze warstwy skóry. Chronią one głównie warstwę rogową oraz wspomagają tworzenie bariery biologicznej. Nawilżają.

Nie zawsze do końca jesteśmy w stanie sprawdzić – czytając etykiety, jakiego rodzaju HA używa producent. Nie ma on obowiązku podawać tego na etykiecie. Jednakże o zastosowanym rodzaju kwasu może pośrednio mówić nam coś cena produktu oraz informacje zawarte w opisie kosmetyku.

Małocząsteczkowy HA kupimy w postaci proszku w sklepach z półproduktami albo w postaci roztworu wodnego dwóch lub trzech rodzajów kwasu.

W zależności od wielkości cząsteczki HA działa zatem na powierzchni lub bardziej w głębi naskórka.

Można zakupić roztwory wodne HA złożone w tych 3 rodzajów kwasów.

Jeśli HA ma przenikać do głębszych warstw skóry, musi zostać wykorzystana jego niskocząsteczkowa forma, a ta nie tworzy z wodą żelu i dlatego najczęściej występuje on w roztworach z mało i wielkoczasteczkowym kwasem.

Z uwagi na częste sięganie w produktach po kwas wielkocząsteczkowy i małocząsteczkowy korzyści z kosmetycznego zastosowania HA wynikają głównie z jego obecności na powierzchni skóry.

Ciekawostka:

1. W jednym z przeprowadzonych badań podjęto próbę oceny penetracji skóry przez HA w zależności od wielkości cząsteczki. Sprawdzając zdjęcia w mikroskopie świetlnym i spektroskopie Raman, zrekonstruowano obrazy dla wszystkich HA. Główna ilość została znaleziona w warstwie rogowej, ok. 25 um od powierzchni.

Kwas hialuronowy z wysoką masą cząsteczkową został znaleziony tylko w warstwie rogowej.

Wyniki te pokazują, że przenikanie HA wzrasta wraz ze zmniejszającą się masą cząsteczkową HA. Jest to zgodne z innymi badaniami wykazującymi, że HA o małej masie cząsteczkowej (50 kDa) był związany ze znaczącą poprawą nawilżenia skóry i zmarszczek, co wynika z lepszej zdolności do penetracji małej masy cząsteczkowej HA.

Natomiast HA o wysokiej masie cząsteczkowej (ponad 1000 kDa) musi pozostać na poziomie powierzchni skóry, na której tworzy rodzaj filmu, zmniejszając parowanie skóry i ograniczenie interakcji ze środowiskiem, takich jak temperatura, wilgotność i promieniowanie UV. Jest to też działanie pozytywne dla skóry, bez wątpienia.

Kilka badań wykazuje znaczącą poprawę nawilżenia skóry, głębokości zmarszczek i elastyczności za pomocą kremów na bazie HA, podczas gdy nie wykazują żadnych danych na temat penetracji HA.

Ponadto penetracja związków chemicznych o masie cząsteczkowej wyższej niż 500 Da jest bardzo kontrowersyjna.

2. Zauważono, że wielkość HA ma wpływ na skuteczność gojenia się oraz regenerację uszkodzonych tkanek.

Podczas gdy wielkoczasteczkowe molekuły HA powodują indukcję astrocytów i ich proliferację (zdolność rozmnażania się komórek), drobnoczasteczkowy HA ma właściwości prozapalne. Co za tym idzie zastosowanie preparatu, w którego składzie są odpowiedniej wielkości cząsteczki warunkuje określony efekt terapeutyczny i pozwala na wspomagające leczenie przyczynowe infekcji na różnych etapach procesu naprawczego.

W przypadku istniejącego procesu zapalnego najbardziej skutecznie działa kwas hialuronowy w postaci wielkocząsteczkowej. Ulega rozpadowi na drobne cząsteczki pod wpływem dehydrogenaz. Nawilżenie i zabezpieczenia tkanek taką formą kwasu zapobiega infekcjom i łagodzi ich podrażnienia (dotyczy to nie tylko skóry, ale także nabłonków).

Jak działa zatem kwas hialuronowy na skórę?

(najlepiej stosować wielko, mało i ultra mało cząsteczkowe kwasy)

  • osłania skórę, tworząc film na jej powierzchni (tu głównie wielkocząsteczkowy HA)
  • wiąże wodę w skórze - i przez to nawilża
  • wygładza
  • poprawia elastyczność
  • ujędrnia
  • przyśpiesza proces gojenia się ran (tu głównie małocząsteczkowy HA)
  • opóźnia proces fotostarzenia
  • poprawia wygląd i naprawia zniszczony naskórek (lekkie zmniejszenie widoczności blizn – małocząsteczkowy HA)

Ciekawostka:

1. Jedna cząsteczka kwasu hialuronowego może związać ok. 250 cząsteczek wody.

2. Zawartość HA w skórze i w tkankach ludzkich z wiekiem niestety maleje. Między innymi i przez to tkanki te traca na sprężystości i elastyczności. Skóra z wiekiem traci coraz bardziej zdolność wiązania wody i zaczynają powstawać zmarszczki.

3. Kwas hialuronowy jest również głównym składnikiem mazi stawowej. I jest odpowiedzialny za lepkość mazi, smarowanie powierzchni stawowych, rozprowadzanie substancji odżywczych i odżywianie chrząstki. Oraz co ważne jest buforem mechanicznym chroniącym komórki przed zgniataniem. W stawie kwas hialuronowy indukuje endogenne wytwarzanie samego siebie przez komórki zwane β-synowiocytami.

Dlatego także z wiekiem nasze stawy stają się bardziej "sztywne", ich ruchomość staje się bardziej ograniczona i powstaje coraz więcej mikrouszkodzeń.

I dlatego też HA znajduje zastosowanie w leczeniu chondromalacji stawów ;)

4. Kwas hialuronowy w zależności od stopnia usieciowania posiada różną gęstość oraz stopień wiązania cząsteczek wody. A przez to wykazuje różną trwałość w zabiegach medycznych, w których został wykorzystany.

HA usieciowany - najbardziej odporny na enzym rozbijający go, wykorzystuje się przede wszystkim do przywracania objętości twarzy, wypełniania bruzd oraz tzw. wolumetrii. Kwas częściowo usieciowany znajduje zastosowanie dla uzyskania efektu delikatnego wypełnienia. Natomiast kwas nieusieciowany, ze względu na bardzo dobre właściwości nawilżające, stosuje się w przypadku skóry suchej, wiotkiej i zmęczonej.

Jakie mam wnioski w temacie stosowania kwasu hialuronowego dostępnego na rynku?

Myślę, że cena i jakość mają znaczenie. Zarówno półproduktu, jak i produktu gotowego, zawierającego HA.

Często w kremach nie jest napisane jaki rodzaj kwasu hialuronowego został zastosowany. Można założyć, że najbardziej dostępnym jest kwas wysokocząsteczkowy i ten średni w wielkości cząstki, a to automatycznie implikuje nam już efekty, jakie możemy uzyskać z jego stosowania.

Ale nawet jeśli kosmetyk nie zawiera małocząsteczkowego HA, będziemy mieć efekty i korzyści z jego stosowania.

Półprodukty kosmetyczne z HA też bywają różnej jakości.

Ale z tego co się orientuję, wielu producentów zaznacza jakiej wielkości cząsteczki zawiera dany roztwór. Ponadto można także zakupić czysty HA w postaci proszku.

W HA można się zaopatrzyć na przykład w Zróbsobiekrem.pl albo w innym podobnym sklepie.

Osobiście stosuję roztwór HA w mieszaninie z d-panthenolem oraz z dodatkiem żelu aloesowego, jako element mojej wieczornej rutyny pielęgnacyjnej. Stosuję czasem tę mieszankę solo (HA + pantenol + żel aloesowy), ale generalnie stanowi ona "podkład" nawilżający pod tłuste receptury nie zawierające albo zawierające mniej fazy wodnej – czy to mieszaniny olejów, sera olejowe czy też moje masełka pielęgnacyjne (przykładowy przepis jest tutaj).

Taka pielęgnacja ma jak najbardziej sens i przynosi efekty w postaci skóry nawilżonej, napiętej i promiennej. Z rana skóra jest "uspokojona" i wypoczęta.

Z problemem dotyczącym wyboru rodzaju HA spotkałam się osobiście, kiedy przyszło mi się zastanawiać nad wstrzyknięciem HA w kolano z odczuwalnymi efektami chondromalacji chrząstki. W trakcie moich dociekań okazało się bowiem właśnie, że jest wiele rodzajów "kwasów", które są wstrzykiwane, co za tym idzie ceny preparatów z HA są różne (i ceny samych zabiegów wstrzykiwania).

Spotkałam się także z zastosowaniem żeli chirurgicznych z HA stosowanych podczas operacji brzusznych w celu zapobiegania zrostom pooperacyjnym. Niestety tego żelu nie refunduje NFZ, a warto rozważyć taką opcję. Żel stosuje się podczas operacji i należy zaopatrzyć się w niego prywatnie przed operacją. W przypadku operacji brzusznych taka opcja może przynieść korzyści - każde działanie, które może zapobiegać zrostom jest mile widziane.

Źródła: