Produkty pszczele dla zdrowia i w pielęgnacji skóry
Spis treści
Produkty pszczele jako element pielęgnacji
Jest wiele powodów, dla których warto sięgać nie tylko po znany powszechnie miód, ale także po propolis, wosk, pierzgę (lub pyłek) czy też najdroższe spośród produktów pszczelich - mleczko pszczele. Praktycznie w każdej mojej recepturze na kosmetyki naturalne znajduje się jeden z tych cudownych surowców. I każdy z nich ma swoje cenne właściwości lecznicze i pielęgnacyjne.
Propolis - pszczele złoto i panaceum na choroby?
Jest świetnym naturalnym konserwantem i działa niezwykle dobroczynnie na nasze zdrowie i stan naszej skóry.
Propolis - to produkt pszczeli, w którego składzie są wosk pszczeli, żywice, woski roślinne, olejki eteryczne garbniki, substancje lotne oraz pewne ilości pyłku pszczelego i inne składniki (mogą zdarzyć się odnóża pszczół, albo martwe pszczoły, części roślin). Bowiem kit pszczeli – jak sama nazwa mówi, służy pszczołom do zalepiania dziur, w ulu (miejscu gdzie jest gniazdo, może to być naturalnie pień drzewa), uszczelniania ula i powlekania szpar. Kit pszczeli powstaje z żywicznej substancji znoszonych w kształcie obnóży przez pszczoły robotnice, zbieranej z pączków drzew i roślin zielnych. Istnieje też teza, że pszczoły produkują kit z otoczek ziaren pyłkowych, która będąc substancją niestrawną zostaje przez nie wydalona.
Jak pszczoły robią propolis?
Generalnie uznaje się, że pszczoły pozyskują i „produkują” propolis z substancji żywicznych młodych pączków roślin (głównie: topoli – kolor brązowy, brzozy – czarny, olchy – kolor żółty). Kolor propolisu zależy głównie od tego z jakiej rośliny został pozyskany. Owady zbierając te substancje mieszają je ze swoją śliną i znoszą do ula. Przyniesiony na obnóżach propolis jest zdejmowany przez pszczoły ulowe w miejscu przeznaczenia.
Składniki propolisu są zmienne
I zależą miedzy innymi od sezonu, od miejsca w jakim stoją ule.
Oprócz wymienionych wyżej składników propolis zawiera także wiele minerałów (np żelazo, miedź, magnez, krzem, mangan, cynk, kobalt), a także witaminy (E, H, P i B). W lecznictwie tradycyjnym wykorzystywano propolis do uśmierzania bólu. Obecnie potwierdza się jego przeciwbólowe działanie, które może być wyższe od działania kokainy.
Na podstawie licznych badań stwierdzono, że propolis ma zdolność do wykazywania silnych właściwości bakteriostatycznych a nawet i bakteriobójczych. Dlatego znalazł zastosowanie, jaki środek leczniczy w schorzeniach skóry (bakteryjnych, grzybiczych, wypryskach i łuszczycy), w zapaleniu gardła i przewodu pokarmowego. Odkryto także pozytywne działanie propolisu na regenerację tkanki kostnej, mięśniowej i naskórka, stąd też wynika jego zastosowanie w leczeniu odmrożeń, odleżyn, otarć, ubytków mięśni.
Warto z kitu pszczelego przygotować nalewkę, gdyż wówczas można się pozbyć wielu zanieczyszczeń z surowca, które bywa, że mogą uczulać.
Działania lecznicze, jakie ma propolis
- antybiotyczne – hamowanie rozwoju czy też całkowite zniszczenie bakterii, grzybów, wirusów i pierwotniaków
- stymulujące układ odpornościowy
- odnawiające – tkanek miękkich, łącznej, chrzęstnej, kostnej i zębowej
- przeciwutleniające – wychwytywanie wolnych rodników
- miejscowo znieczulające
- uspokajające – na ośrodkowy układ nerwowy
- usprawniające trawienie (żółciotwórcze)
Propolis może przynieść efekty zastosowany w przypadku infekcji rożnego pochodzenia, oparzeń, zranień, kontuzji, dermatoz, spadku odporności, czy w walce z bólem reumatycznym.
Na tych stronach Bloga znajduje mnóstwo przepisów na naturalne mazidła z wykorzystaniem propolisu (głównie alkoholowego ekstraktu propolisowego), ale nie tylko. Serdecznie zapraszam.
Wosk pszczeli - chroni, nawilża i pięknie pachnie :)
To znany od wieków produkt pszczeli, który jest mieszaniną kwasu palmitynowego, melisowego, hydrokwasów, alkoholu cerylowego, mirycynowego, estrów kwasu octowego, masłowego, walerianowego, węglowodorów jedno- i dwuhydroksylowego, również barwnika żółtego, chryzyny.
Tutaj można poczytać jak pszczoły produkują wosk: http://www.portalpszczelarski.pl/artykul/275/jak_pszczoly_produkuja_wosk.html
Do składników aktywnych biologicznie wosku pszczelego należą
- wolne alkohole tłuszczowe (średnio 1,2%),
- sterole (średnio 1,0%)
- wolne kwasy nienasycone (średnio 0,8%)
- triterpeny (średnio 0,6%)
- polifenole (średnio 0,3%)
- związki lotne (0,1%) i karotenoidy (średnio 0,01%)
Wolne alkohole tłuszczowe, takie jak triakontanol, oktakosanol, heksakosanol i triakontanol, odznaczają się działaniem przeciwzapalnym, przeciwutleniającym i przeciwwrzodowym (Carbajal i wsp. 1995, 2000, Menendez i wsp. 2001, Perez i wsp. 2013).
Wosk pszczeli kosmetycznie
Zapraszam do tego wpisu na temat kosmetycznych walorów wosku pszczelego.
- Topienie woszczyny
Najlepszy według mnie do celów kosmetycznych i leczniczych jest nieoczyszczony i niesterylizowany wosk pszczeli – tzw. wosk pasieczny.
Warto aby był z organicznej pasieki – taki wosk nie będzie zawierał w swoim składzie pozostałości szkodliwych środków ochrony pszczół i leków.
Organiczny nieoczyszczony wosk pszczeli pełni w pielęgnacji skóry funkcje
- jest delikatny dla skóry
- potęguje działanie nawilżające mazideł – jako jeden z ich składników
- znajduje zastosowanie w leczeniu szeregu chorób skóry, wrzodów, czyraków, skaleczeń, ran, schorzeń reumatycznych
- to doskonały naturalny środek ochronny skóry (zapobiega jej wysychaniu i działaniu czynników atmosferycznych)
- ma lekkie działanie przeciwzapalne, wygładzające, przyśpiesza regenerację naskórka, wzmaga nawilżenie skóry
- w farmacji służy do wyrobu plastrów i czopków
Wosk używany był od wieków w różnych gałęziach działalności człowieka – także w przemyśle. Powszechnie znane jest jego wykorzystanie do wyrobu świec, impregnacji drewna, płótna, papieru i skóry oraz jako spoiwo do farb malarskich.
Wosk pięknie pachnie i wykorzystywany jest do produkcji świec. O walorach świec z wosku pszczelego poczytasz tutaj.
Miód pszczeli w kosmetyce
Podobno już Hipokrates polecał miód do pielęgnacji i upiększania skóry. Miód może być świetnym składnikiem kremów, past, kompresów, maseczek, płynów do twarzy czy nawet lakieru do włosów. Warto zatem sięgać po ten produkt i mieć słoiczek miodu pod ręką nie tylko w kuchni, ale też w łazience.
Miód stosowany zewnętrznie na skórę to produkt wartościowy w pielęgnacji
- wspomaga oczyszczanie skóry (świetnie miesza się z produktami mlecznymi, zmielonymi zbożami, ale tez i tłuszczami)
- pomaga usuwać martwe komórki naskórka (delikatny peeling zwłaszcza miodem skrystalizowanym)
- przywraca fizjologiczne ph skóry (miód ma kwaśne ph)
- nawilża skórę (pomaga skórze zatrzymać wodę w naskórku) - jest znanym naturalnym humektantem
- Świeżo zebrany miód jest płynny, z czasem krystalizuje
Co zatem cennego zawiera w swoim składzie surowy miód ?
Surowy miód to taki, który nie był podgrzewany powyżej temperatury 40 st.C, nie był kremowany i nie został poddany mikrofiltracji:
- cukry proste (w które bogaty jest miód - glukoza i fruktoza) to nie tylko doskonałe źródło energii dla naszego organizmu. Węglowodany proste to świetne substancje wspomagające nawilżenie skóry i włosów. Wchłaniają się częściowo w naskórek i przyciągają do siebie cząsteczki wody. Glukoza efektywnie ogranicza dyfuzję i odparowywanie wody ze skóry. Węglowodany tworzą wiązania wodorowe z cząsteczkami wody, zapobiegając tym samym jej utracie i zmniejszając odwodnienie. Dodatkowo niektóre z nich tworzą na powierzchni skóry ochronny film, zmniejszając transepidermalną utratę wody. Miód zastosowany na włosy także je nawilży (na przykład jako składnik mgiełki czy lakieru do włosów, albo maseczki), gdyż cukry łączą się łatwo z keratyną, zapobiegając także rozdwajaniu końcówek.
- enzymy zawarte w miodzie, dostają się do miodu wraz ze śliną pszczół. Najwięcej w miodzie jest enzymu, który przyśpiesza rozkład sacharozy na glukozę i fruktoze. Enzymy jednak są wrażliwe na temperaturę i ph nośnika, dlatego miód - aby zachował w składzie enzymy - nie może być podgrzewany powyżej temperatury 40 st.C, bo w tej temperaturze działanie enzymów słabnie i wraz z dalszym wzrostem temperatury ulega zniszczeniu. Enzymy pomagają nam w trawieniu produktu, w którym się znajdują (rozkładzie), niektóre enzymy zawarte w miodach mają duży wpływ na zwiększenie bakteriobójczego działania miodu.
- kwasy zawarte w miodzie (głównie: jabłkowy, winowy, bursztynowy, cytrynowy, mlekowy, szczawiowy) nadają smak, regulują ph miodu, który przez swój lekko kwaśny odczyn wykazuje dobroczynne działanie na skórę (normalizując ph skóry). Kwasy działają też delikatnie złuszczająco na naskórek. Zawartość kwasów jest jednak niewielka, dlatego nie ma obaw przy bezpośrednim, częstym i regularnym stosowaniu miodu na skórę czy błony śluzowe. Wręcz doskonale pomaga w regeneracji uszkodzonego naskórka.
- związki mineralne, aminokwasy i witaminy. Miód dostarcza zatem nam pewne ilości substancji odżywczych, w tym także naszej skórze. Obecność witamin w miodzie jest uzależniona od ilości zawartego w nim mleczka pszczelego oraz pyłku kwiatowego. Dlatego warto dodawać do kosmetyków także i inne produkty pszczele poza miodem, albo używać mieszanek miodu z mleczkiem pszczelim, pierzgą. Z tego właśnie też powodu polecamy także miody niemikrofiltrowane i nie poddawane podgrzewaniu czy kremowaniu. Każdy miód zawiera witaminy z grupy B, w szczególności B1, B2 oraz B6, które wspomagają funkcjonowanie naszego układu odpornościowego. Jest też kwas foliowy, nikotynowy i pantotenowy, które usprawniają układ nerwowy i sercowo-naczyniowy, a także mają pozytywny wpływ na kondycję włosów, skóry i paznokci. W każdym miodzie jest też dawka witaminy C. Pamiętajmy także, że witamina C jest szczególnie wrażliwa na temperaturę.
- inhibina - mająca właściwości bakteriostatyczne, w niektórych miodach - kumaryna, olejki eteryczne z nektaru, barwniki naturalne (antocyjany, chlorofil).
Miód spożywany i stosowany zewnętrznie na skórę:
- odżywia
- wspomaga nawilżenie skóry i śluzówek
- działa bakteriostatycznie i bakteriobójczo
- działa delikatnie złuszczająco i wyrównuje ph skóry
Mleczko pszczele - pokarm królowej
Mleczko pszczele to wydzielina gruczołów gardzielowych pszczoły i są nim karmione przez pierwsze 3 - 4 dni życia larwy robotnic i trutni, matka pszczela karmiona jest tym produktem w ciągu całego stadium larwalnego i w okresie czerwienia (gdy składa jaja).
Jakie właściwości ma mleczko pszczele i dlaczego warto je stosować?
Ta płynna, dość gęsta substancja barwy kremowej lub niebieskobiałej do brdunoszarej, w smaku jest lekko kwaśna, ostra, słona i cierpka. Jest rozpuszczalna w wodzie i glicerynie lub alkoholu. Rozpuszcza się także w miodzie. Zawiera wodę, białka, tłuszcze, cukry i składniki mineralne i sporo witamin. Skład mleczka jest rożny dla robotnic, rożny dla trutni i matki pszczelej. Mleczko to świetny dodatek do miodu, wzbogaca jego walory odżywcze. Skórze dostarcza witamin i składników mineralnych.
Zawiera:
- prolinę - aminokwas, wspiera syntezę włókien kolagenu i elastyny
- kwas asparaginowy - aminokwas, niezbędny do regeneracji i wzrostu tkanek
- witaminy z grupy B - niezbędne do prawidłowego funkcjonowania skóry.Witamina B2 (ryboflawina) – niezbędna do zachowania integralności błon komórkowych. Jej niedobór przyczynia się do powstawania nowotworów. Bierze udział w transporcie tlenu do tkanek. Witamina H (biotyna) – jej niedobór przyczynia się do powstawania łuskowatych skaleczeń na skórze i błonie śluzowej. Witamina B9 (kwas foliowy) – bierze udział w odnowie komórek. Witamina B6 (pirydoksyna) – odgrywa istotną rolę w metabolizmie cynku. Witamina B5 (kwas pantotenowy): mleczko pszczele jest najbogatszym, naturalnym źródłem witaminy B5. Działa ona jako przeciwutleniacz, redukuje podrażnienia, sprzyja gojeniu się ran i utrzymuje równowagę skórną.
- witaminę C - niezbędna do syntezy kolagenu, chroni skórę przed szkodliwym, oksydacyjnym działaniem wolnych rodników.
- proteiny - proteiny o niskiej masie cząsteczkowej są dobrymi składnikami nawilżającymi głębsze partie skóry, podczas gdy proteiny o wyższej masie, działają lepiej powierzchniowo nadając skórze gładkość i jędrność.
- węglowodany - przyczyniają się do utrzymania odpowiedniego poziomu nawilżenia w warstwie rogowej.
- siarkę - składniki o działaniu przeciwłojotokowym. Siarka jest minerałem wykorzystywanym przy łojotoku, ze względu na swoje działanie keratolityczne.
Tutaj ciekawy film/wywiad na temat mleczka pszczelego. Polecam. Zatem, jak widać, warto je stosować jako dodatek do kosmetyków :)
Źródła:
http://pasieka24.pl/index.php/pasieka-czasopismo-dla-pszczelarzy/108-pasieka-3-2014/1319-wykorzystanie-wosku-pszczelego-w-lecznictwie
https://www.doz.pl/czytelnia/a1164-Cukry_w_preparatach_kosmetycznych
https://www.portalpszczelarski.pl/artykul/459/sklad_chemiczny_miodu__witaminy.html
https://www.portalpszczelarski.pl/artykul/443/mleczko_pszczele_i_jego_pozyskiwanie.html
https://www.zrobsobiekrem.pl/pl/p/Mleczko-pszczele/216
Produkty pszczele i przetwory miodowe, M. Wojtacki