Wosk Pszczeli - do czego nam dziś może być potrzebny i dlaczego

Jak wiadomo powszechnie, pszczoły produkują wosk dla siebie :)

Jednak już od wieków, człowiek ten wosk skrzętnie im podobiera i czerpie z tego wiele korzyści. Pszczoły przy tym wiele nie cierpią, gdyż wosk produkują naturalnie. W gospodarce pasiecznej jest tak, że jest między pszczołami, a człowiekiem następuje swoista wymiana :) Za opiekę w tym dokarmianie pszczół w okresie pozapozytkowym, człowiek otrzymuje trochę produkowanego przez nie dobra (miodu, wosku, propolisu, pierzgi).

Najważniejszy jest balans. Tak jest na szczęście w wielu pasiekach.

W naszej pasiece oraz w nam zaprzyjaźnionych hoduje się pszczoły w duchu poszanowania ich niezwykłej natury. Nie ma tu miejsca na bezduszną eksploatację tych zwierząt. Sięgamy po metody naturalne i jak najmniej uciążliwe dla pszczół i środowiska naturalnego.

Wracając jednak do wosku - choć dziś wypierany jest trochę przez woski przemysłowe i roślinne, nadal jest jednak produktem wartościowym w lecznictwie, kosmetyce czy przemyśle. Nie bez przyczyny jest też produktem droższym.

JAK PSZCZOŁY ROBIĄ WOSK?

Pszczoły robotnice wypacają woskowe łuski przy pomocy gruczołów umieszczonych na brzusznej stronie odwłoka. Płynny wosk wypływa przez kanaliki na powierzchnię oskórka i zastyga na nim w postaci białych łuseczek.

Wosk służy pszczołom do budowy plastrów - a w nich jak wiadomo, pszczoły magazynują swoje żywieniowe zapasy oraz przechodzą przeistoczenia z jajeczka do dorosłego osobnika. Na 100 g wosku potrzeba 125 000 łusek! a ta ilość wosku wystarcza na zbudowanie około 8 000 komórek.

Okazuje się, że głównym surowcem, z którego organizm pszczoły wytwarza wosk, są węglowodany!

W ciągu całego sezonu, jeśli istnieją dobre warunki, rodzina pszczela może wyprodukować 2-3 kg wosku. To tak dużo i tak nie wiele z drugiej strony.

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE i CHEMICZNE WOSKU

Młody wosk jest koloru białego (to tak zwany wosk dziewiczy), jest ciałem stałym, o lekkim charakterystycznym miodowym zapachu. W palcach staje się plastyczny - choć temperatura topnienia wosku to około 62 - 65 st. C.

Barwa wosku zależna jest od barwników przechodzących do niego z kitu pszczelego i pyłku niektórych gatunków roślin, na kolor wpływa także przechowywanie surowca. Barwa wosku dojrzalszego mieści się od jasnożółtej przez pomarańczową do ciemnobrązowej o odcieniu zielonkawym.

Zapach wosku jest podobny do aromatu miodu, pochodzi bowiem od tych roślin, z których pszczoły pobrały nektar.

Temperatura dymienia wosku wynosi około 300 st. C, ale dym nie ma zapachu akroleiny, jaki odczuwa się przy spalaniu tłuszczy.

Wosk zaczyna się topić w temperaturze około 62 st.C. Ciekawe, że im wyższej jakości jest wosk, tym wyższa jest jego temperatura topnienia.

Wosk pod względem chemicznym to mieszańca kwasów, hydrokwasów, alkoholi, estrów i węglowodorów.

W wosku zidentyfikowano następujące kwasy: palmitynowy, cerotynowy, melisowy, cerylowy, mirycylowy.

Wosk pszczeli zawiera substancje zapachowe oraz żółty barwnik.

Do składników aktywnych biologicznie wosku pszczelego należą:

• wolne alkohole tłuszczowe (średnio 1,2%),
• sterole (średnio 1,0%),
• wolne kwasy nienasycone (średnio 0,8%),
• triterpeny (średnio 0,6%),
• polifenole (średnio 0,3%),
• związki lotne (0,1%) i karotenoidy (średnio 0,01%).
• Wolne alkohole tłuszczowe, takie jak triakontanol, oktakosanol, heksakosanol i triakontanol, odznaczają się działaniem przeciwzapalnym, przeciwutleniającym i przeciwwrzodowym (Carbajal i wsp. 1995, 2000, Menendez i wsp. 2001, Perez i wsp. 2013).

Tutaj artykuł na temat leczniczych właściwości wosku pszczelego: http://pasieka24.pl/index.php/pasieka-czasopismo-dla-pszczelarzy/108-pasieka-3-2014/1319-wykorzystanie-wosku-pszczelego-w-lecznictwie oraz tutaj także ciekawy tekst – http://apis-polonia.eu/wosk-pszczeli/

Topienie woszczyny…

ZASTOSOWANIE WOSKU

Wosk pszczeli używany był już około 2000 lat p.n.e do wyrobu form na ozdoby, przedmioty codziennego użytku i broń, a także do sporządzania woskowych tabliczek pisarskich. Tabliczki te można było spotkać jeszcze w XV wieku.

Z czasem wosku zaczęto używać głównie do wyrobu świeć - o świecach napiszę w osobnym poście.

Wosk znany był także od dawna jako substancja impregnująca drewno, płótno i papier orz jako spoiwo do farb malarskich.

Obecnie wosk służy do wyrobu węzy (plastry dla pszczół hodowlanych), poza tym stosowany jest w kilkudziesięciu gałęziach przemysłu. W tym w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym.

W tych ostatnich służy do wyrobu maści, kremów, plastrów, pomad.

ORGANICZNY NIEOCZYSZCZONY WOSK PSZCZELI ♦ jest delikatny dla skóry

♦ potęguje działanie nawilżające mazideł – jako jeden z ich składników

♦ znajduje zastosowanie w leczeniu szeregu chorób skóry, wrzodów, czyraków, skaleczeń, ran, schorzeń reumatycznych

♦ to doskonały naturalny środek ochronny skóry (zapobiega jej wysychaniu i działaniu czynników atmosferycznych)

♦ ma działanie przeciwzapalne, wygładzające, przyśpiesza regenerację naskórka, nawilża

♦ w farmacji służy do wyrobu plastrów i czopków

Najlepszy według nas do celów kosmetycznych i leczniczych jest nieoczyszczony i niesterylizowany wosk pszczeli – tzw. wosk pasieczny.

WOSK PSZCZELI MOŻNA WYKORZYSTAĆ TAKŻE W DOMOWYCH WARUNKACH

Tak jak wspomniałam wyżej, wosk służy do wyrobu domowych (i nie tylko domowych) kosmetyków. Sprawdza się w tej roli świetnie, bowiem wykazuje mnóstwo korzystnych właściwości dla skóry.

Z wosku można wykonać także woskowe pachnące tabliczki - zawieszki, które służą do aromatyzacji powietrza. Taka tabliczka położona w szafie będzie naturalnym pachnidłem :) A powieszona w samochodzie może zastąpić samochodowe aromatyzery.

Z wosku zrobione są także pachnące woski do kominków do aromaterapii. Takie woski kładziemy w miseczce kominka, zapalamy w nim świeczkę tea light, wosk się topi i powoli uwalnia niezwykły aromat olejków - w nim zatopionych.

Z wosku robimy oczywiście świeczki - czy to w pojemnikach, czy też stołowe z form, albo kręcone z węzy.

Ciekawym pomysłem - niezwykle praktycznym i wartym wypróbowania, są świeczko-mazidła. Czyli świeczka oraz mazidło do masażu w jednym. Taką świeczkę można używać do stworzenia niepowtarzalnego klimatu w pomieszczeniu, a po zgaszeniu (albo na zimno bez zapalania) używać jako mazidełka do ciała (do masażu) albo do pielęgnacji dłoni, stóp...

I w końcu z wosku można zrobić niezwykle praktyczne i w duchu #zerowaste ekologiczne woskowane owijki. W Natule nazywamy je NATULACZAMI - bo naturalnie otulają produkty, pozwalając zachować im świeżość i wilgotność.

Zatem wosk pszczeli to niezwykły produkt o tak wielu możliwościach, warto po niego sięgać. W sezonie będziemy mieć dostępny dziewiczy wosk pszczeli z organicznych pasiek. Zapraszamy.